RAU HẸ KHỞI
DƯƠNG
Ca dao có câu: “Gió đông lạnh buốt tái
tê, thanh hao lá hẹ tràn trề cỗ xuân”, trong thời tiết nắng ấm có pha
chút lành lạnh đầu xuân, rau hẹ phát triển tươi tốt trong vườn. Thứ rau
này là thực phẩm của cả bốn mùa, nhưng ăn vào mùa xuân là tốt nhất. Tục
ngữ đã nói: “Ăn hẹ xuân thì thơm, ăn
hẹ hè thì thối”. Mùa xuân thời tiết nóng lạnh bất thường cơ thể cần
phải bảo dưỡng dương khí, mà rau hẹ lại có tính ôn nên rất thích hợp trong việc
ôn bổ dương khí, bởi vậy hẹ còn được gọi là “rau khởi dương”. Rau
hẹ khá giàu chất dinh dưỡng bao gồm đường, đạm, mỡ, caroten, vitamin B,
C, chất xơ, canxi, photpho, sắt…, đặc biệt còn chứa nhiều hoạt chất có
tính kháng khuẩn, tiêu viêm. Người ta ước tính, trong mỗi 100g rau hẹ
có chứa 2,1g protein, 0,6g lipid, 3,2g carbonhydrat, 48mg Canxi, 46 mg
photpho, 1,7g sắt, 3,21mg carotene, 0,03mg vitamin B1, 0,09mg vitamin B2,
0,9mg vitamin B3, 39mg vitamin C. Rau hẹ mềm mại, có mùi thơm đặc biệt, vị
lại hơi cay nên rất dễ ăn, được dùng làm gia vị đồng thời làm rau ăn.
Từ xa xưa, trong thành phần nhân bánh bao, vằn thắn, sủi cảo…không thể
thiếu rau hẹ.
Theo y học cổ truyền, rau hẹ vị ngọt
cay, tính ấm, có công dụng ôn trung bổ hư, điều hoà phủ tạng, bổ thận ích
dương. Với chứng dương hư thận yếu, liệt dương, di mộng tinh, lưng đau gối
mỏi có thể lấy 250g lá hẹ, 60g nhân hồ đào, dùng dầu vừng xào chín, ăn trong
ngày, dùng liên tục trong một tháng sẽ có công hiệu rất tốt. Với chứng tỳ
vị hư hàn gây đi lỏng có thể lấy 100g gạo nấu thành cháo loãng rồi cho 60g
lá hẹ tươi rửa sạch thái nhỏ vào quấy đều, ăn nóng mỗi ngày một thang, dùng 6
thang liên tục có thể đạt được mục đích kiện tỳ chỉ tả. Với chứng bệnh
ung thư thực quản, ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày hành tá tràng
thuộc thể tỳ vị hư hàn có thể lấy 250g lá hẹ tươi, sinh khương 30g
rửa sạch, giã nát, ép lấy nước, hòa với 250 ml sữa tươi, đun sôi rồi
uống từ từ. Với cơn đau cấp vùng thượng vị (vị quản thống) dùng
500g lá hẹ tươi, rửa sạch ép lấy nước, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi
lần 50 ml. Với những trường hợp nôn ra máu, khái huyết, chảy máu cam,
đái ra máu…dùng 500g lá hẹ tươi rửa sạch, ép lấy nước, cô đặc rồi
trộn với bột sinh địa làm hoàn, mỗi viên 3g, mỗi ngày uống 2 lần,
mỗi lần 2 viên. Với chứng ho trẻ em lấy lá hẹ 15g, hoa đu đủ đực 15g,
hạt chanh 20 hạt, cho vào bát sạch, giã nát, đem hấp chín với 10 ml
nước và một chút đường, để nguội, cho trẻ uống 3 lần trong ngày
hoặc lấy lá hẹ 15g phối hợp với 10 lá dâu non, cách làm tương tự như
trên. Với chứng ợ chua, dùng nước ép lá hẹ 60 ml hòa với 250 ml sữa bò
và 15 ml nước gừng tươi, đun sôi, uống nóng. Với trẻ em bị giun kim, ra
mồ hôi trộm lấy 30g lá hẹ ép lấy nước uống hoặc dùng làm rau ăn
trong ngày. Với nam giới thận hư, di mộng tinh, phụ nữ bạch đới dùng
hạt hẹ ngâm giấm, rang khô, tán bột, trộn với mật làm hoàn to bằng
hạt đậu xanh, mỗi ngày uống 5g với rượu ấm vào lúc đói. Để tăng
khả năng sinh dục của nam giới dùng lá hẹ 200g, con ngài tằm đực khô
1000g, dâm dương hoắc 600g, kỷ tử 200g, kim anh tử 500g, ngưu tất 300g, ba
kích 500g, thục địa 400g, sơn thù 300g, đường kính 4000g, tất cả đem
ngâm trong 20 lít rượu, sau 30 ngày thì dùng dược, uống mỗi ngày 2
lần, mỗi lần 10-15 ml.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy, rau hẹ có nhiều
chất xơ nên có tác dụng kích thích tiêu hóa, thúc đẩy nhu động ruột,
phòng chống bệnh táo bón và sâu răng. Chất xơ trong loại rau này còn có
khả năng cân bằng các nhóm vi khuẩn đường ruột, giảm thiểu tác động của
các chất gây ung thư niêm mạc ruột, dự phòng tích cực bệnh ung thư đại
tràng. Ngoài ra, rau hẹ còn có tác dụng hỗ trợ trị liệu cao huyết áp và
các bệnh cơ tim. Tuy nhiên, rau hẹ khó tiêu nên mỗi lần không ăn quá nhiều.
Ngoài ra, những người có thể chất âm hư nội nhiệt, hay bị mụn nhọt và
mắc các bệnh về mắt thì nên kiêng ăn rau hẹ. Người xưa khuyên không dùng
loại rau này ăn cùng với mật ong và
thịt bò.
Hoàng Khánh Toàn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét