GÀ ÁC CÓ CÔNG DỤNG
GÌ ?
Gà ác, còn được gọi là ô cốt kê, ô kê (gà
đen), dược kê, vũ dương kê, dương mao kê, hắc cước kê (gà chân chì), trúc ty
kê..., có tên khoa học là Gallus gallus domesticus Brisson, thuộc họ Trĩ
- Phasianidae. Đây là loại gà cỡ nhỏ đặc biệt được thuần hoá và nuôi dưỡng
như các giống gà khác, có đặc trưng bởi bộ lông trắng không mượt, nhưng toàn bộ
da, mắt, thịt và xương đều đen, chân đen có 5 ngón.
Theo dinh dưỡng học cổ truyền, gà ác vị ngọt,
tính bình, có công dụng bổ can thận, ích khí huyết, dưỡng âm thoái nhiệt, thường
được dùng để chữa các chứng bệnh hư nhược, tiêu khát (đái đường), đi tả lâu
ngày do tỳ hư, lỵ lâu ngày, chán ăn, đới hạ (khí hư), di tinh, hoạt tinh, cốt
chưng (nóng âm ỉ trong xương), đạo hãn (ra mồ hôi trộm), kinh nguyệt không đều...Các
y thư cổ như Bản thảo cương mục, Bản thảo kinh sơ, Bản thảo tái tân, Trấn
nam bản thảo, Y lâm cải yếu, Thực liệu bảo điển...đều có ghi lại công dụng
và những phương thuốc bồi bổ có dùng đến gà ác với những kiến giải rất đặc sắc.
Trong Lĩnh nam bản thảo, đại danh y Hải Thượng Lãn Ông cũng đã viết :
" Ô kê cốt là con gà ác
Ngọt bình
không độc, bổ lao kèm.
Đàn bà huyết
trệ, tim đau nhức
Chữa lỵ cấm
khẩu của trẻ em."
Theo dinh dưỡng học hiện đại,
thịt gà ác ít lipid, rất giàu protid, có chừng 18 loại acide amin, nhiều
vitamine như A, B1, B2, B6, B12, E, PP... và các nguyên tố vi lượng như K, Na,
Ca, Fe, Mg, Mn, Cu...Cứ trong 100g thịt gà ác có chừng 22,3g protid (thịt gà ta
chỉ số này là 18,2 - 20,3g), 2,3g lipid (thịt gà ta chỉ số này là 7,5 - 10,5g),
17 mg Ca, 2,3 mg Fe, 210 mg P...Kết quả nghiên cứu của các nhà dinh dưỡng Trung
Quốc cho thấy, thịt gà ác có tác dụng phòng chống mệt mỏi, tăng cường khả năng
chịu đựng của cơ thể trong điều kiện thiếu dưỡng khí, cải thiện công năng miễn
dịch, nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống võng mạc nội mô, tăng cường khả
năng chống đỡ bệnh tật của cơ thể...
Trên thực tế, để nâng cao
công dụng của gà ác, người xưa thường phối hợp thứ thực phẩm quý giá này với một
số dược liệu và chế biến thành những món ăn - bài thuốc (dược thiện) vừa dễ
dùng lại vừa phát huy triệt để công dụng của gà ác. Dưới đây, xin được giới thiệu
một số công thức cụ thể để bạn đọc có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.
* Công thức 1
: Thịt gà ác 100g, đông trùng hạ thảo
10g, hoài sơn 30g. Cách chế : Thịt gà ác rửa sạch, chặt miếng, cho vào nồi hầm
cùng với đông trùng hạ thảo và hoài sơn cho thật nhừ, chế thêm gia vị, chia ăn
vài lần trong ngày. Công dụng : Bổ tinh khí, cường gân cốt, chuyên dùng cho các
trường hợp cơ thể suy nhược, gầy còm, ốm yếu.
* Công thức 2 : Thịt gà ác 50g, kỷ tử 10g, gừng
tươi vài lát. Cách chế : Thịt gà rửa sạch, chặt miếng, cho vào nồi nầm cùng kỷ
tử và gừng tươi cho thật nhừ, chế thêm gia vị, ăn nóng. Công dụng : Bổ can thận,
ích tinh huyết, thường dùng cho những trường hợp đau đầu, hoa mắt chóng mặt , ù
tai, đau lưng do can thận âm hư.
* Công thức 3 : Ô cốt kê 1 con, đương quy 10g, thục địa 10g,
bạch thược 10g, tri mẫu 10g, địa cốt bì 10g. Cách chế : Gà làm thịt, bỏ lông và
nội tạng, chặt miếng ; các vị thuốc rửa sạch ; tất cả cho vào nồi hầm thật nhừ,
chế đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng : Bổ huyết điều kinh, thường
dùng cho những phụ nữ kinh nguyệt không đều.
* Công thức 4
: Gà ác trống 1 con, tam thất 5g, rượu
vang và gia vị vừa đủ. Cách chế : Gà ác làm thịt, bỏ lông và nội tạng ; tam thất
thái phiến, cho vào trong bụng gà cùng với một chút rượu vang và gia vị ; tất cả
đem hầm cách thuỷ cho chín rồi ăn. Công dụng : Bổ khí huyết, cường gân cốt, thường
dùng cho những người bị gãy xương.
* Công thức 5
: Ô cốt kê 1 con, hạt sen trắng 15g, khiếm
thực 15g, gạo nếp 150g. cách chế : Gà làm thịt, bỏ lông và nội tạng, chặt miếng
; hạt sen bỏ lõi ; khiếm thực và gạo nếp rửa sạch ; tất cả cho vào nồi nấu
thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng : Bổ tỳ thận,
cố tinh chỉ đới, thương dùng cho những nam giới bị di tinh, phụ nữ khí hư có
màu trắng đục.
* Công thức 6 : Ô cốt kê 1 con, hoàng kỳ 100g.
Cách chế : Gà ác làm thịt, bỏ lông và nội tạng, chặt miếng ; hoàng kỳ rửa sạch,
cắt đoạn ; tất cả cho vào nồi hầm thật nhừ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần
trong ngày. Công dụng : Bổ huyết điều kinh, thường dùng cho phụ nữ thống kinh,
trước kỳ kinh 3 ngày nên dùng liên tục trong 5 ngày.
* Công thức 7
: Ô cốt kê 1 con, ngải cứu 20g, hoàng tửu
30 ml. Cách chế : Gà ác làm thịt, bỏ lông và nội tạng, chặt miếng ; ngải cứu rửa
sạch, cắt đoạn ; tất cả đem hấp cách thuỷ, ăn nóng. Công dụng : Bổ hư ôn trung,
thường dùng cho những trường hợp tử cung xuất huyết.
* Công thức 8
: Gà ác 1 con, đương quy 20g, hoài sơn
20g, hạt sen 50g. Cách chế : Gà ác làm thịt (bóp chết không cắt tiết), bỏ lông
và nội tạng, chặt miếng ; các vị thuốc rửa sạch rồi cho vào bụng gà, khâu kín.
Tất cả đem hầm thật nhừ, chế đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng :
Bổ can thận, ích khí huyết, thường dùng cho những người bị suy nhược cơ thể, phụ
nữ sau khi sinh con, người mới ốm dậy...
* Công thức 9
: Gà ác trống 1 con, nhân sâm 15g, hoàng
kỳ 15g, đương quy 15g, thục địa 15g, bạch thược 15g, ngũ vị tử 15g, bạch truật
15g, bạch linh 15g, xuyên khung 15g, sài hồ 15g, tiền hồ 15g, hoàng liên 15g,
hoàng bá 15g, tri mẫu 15g, bối mẫu 15g, sinh địa 15g. Cách chế : Gà làm sạch,
chặt miếng ; các vị thuốc rửa sạch, cho vào trong bụng gà rồi đem hầm thật nhừ,
tiếp đó lấy gà và các vị thuốc ra, sấy khô, tán thành bột mịn, dùng nước cốt hầm
và một ít bột mì trộn đều với bột thuốc và vê thành những viên hoàn nặng chừng
10g, sấy khô, đựng trong lọ kín để dùng dần, mỗi ngày uống 1 viên với nước cơm
hoặc nước đun sôu để nguội. Công dụng : Bổ khí ích tỳ, tư âm thanh nhiệt, thường dùng cho những người bị bệnh lâu ngày,
có biểu hiện của chứng can thận âm hư như có cảm giác sốt về chiều, lòng bàn
tay bàn chân nóng, ngực bụng buồn bực không yên, vã mồ hôi trộm, lưng đau gối mỏi,
môi khô họng khát, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ...
Ngoài ra, theo kinh nghiệm dân
gian, người ta còn dùng thịt gà ác tẩm mật ong, nướng qua rồi đem sấy khô giòn,
tán thành bột mịn (ô kê tán) hoặc làm thành viên hoàn (ô kê hoàn) hoặc đem ngâm
với rượu uống để bồi bổ sức khoẻ. Cũng có nơi còn dùng xương gà ác nấu thành
cao, gọi là tinh gà đen, uống để chữa chứng hư nhược, chán ăn, mệt mỏi, đau
lưng, mất ngủ, yếu sinh lý, băng đới...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét