BÍ PHƯƠNG CHỮA BỆNH GAN DO RƯỢU
Trong
những năm gần đây, bệnh gan có nguyên nhân do lạm dụng rượu bia đang có
xu hường gia tăng nhanh chóng và gây ra rất nhiều hệ lụy. Thường gặp
nhất là ba loại : gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan do rượu và xơ gan do
rượu. Để dự phòng và điều trị căn bệnh này ngoài việc sử dụng
thuốc của y học hiện đại người ta có xu hướng tìm đến y học cổ
truyền với những loại thảo dược có công năng trị liệu các chứng bệnh
tương ứng với bệnh gan do rượu như “Tửu đản”, “ Tích tụ”, “Hiếp
thống”, “Chướng mãn”…Các thảo dược này được lựa chọn và phối hợp
tạo thành các bí phương, nghiệm phương rồi được khảo trên lâm sàng theo quan điểm “biện chứng luận
trị” hoặc “biện bệnh luận trị”. Dưới đây xin được giới thiệu 12 ví
dụ điển hình.
1. Cát hoa thang : Cát hoa
(hoa sắn dây) 12g, liên kiều 12g, hổ trượng 9g, xương bồ 5g, sa nhân 3g,
sinh cam thảo 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Một nghiên cứu khảo sát
trên 82 ca, kết quả : tốt 26 ca, khá 39 ca, không hiệu quả 17 ca.
2. Sài cầm thang : Sài hồ
12g, trạch tả 12g, , trư linh 15g, đẳng sâm 15g, bạch truật 10, bán hạ
chế 10g, quế chi 10g, chích thảo 6g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công
dụng : sơ can lợi mật, giải rượu tả độc, dùng hữu hiệu cho những
bệnh nhân bị tổn thương gan do rượu.
3. Nhu can tiêu thủy thang :
Cát căn 20g, sinh hoàng kỳ 50g, biển đậu 10g, hải tảo 10g, kê nội kim
10g, địa miết trùng 10g, đan sâm 10g, thanh bì 10g, thanh đại 6g, bạch
truật 15g, trạch lan 15g, lai phục tử 15g, côn bố 15g, sài hồ 15g,
trạch tả 15g, nhân trần 18g. Khí hư thì gia thêm hồng sâm hoặc tây dương
sâm 10g, huyết hư thì gia thêm đương quy 6g, âm hư thì gia thêm miết giáp
20g, dương hư gia thêm phụ tử chế 10g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
4. Gia vị ôn đởm thang :
Tích tương thực 10g, hoàng liên 10g, bán hạ chế 10g, bạch linh 15g,
trúc nhự 12g, trần bì 12g, đào nhân 12g, sài hồ 12g, xích thược 12g,
bạch thược 12g, đan sâm 30g, sơn tra 30g, miết giáp 24g, sắc uống mỗi
ngày 1 thang. Công dụng : giải rượu tả độc, lý khí vận tỳ, hoạt
huyết hóa ứ, dùng thích hợp cho bênh gan do rượu thuộc thể Can uất
tỳ hư, nhiệt ứ hỗ kết.
5. Giải tửu bảo can thang
: Sơn tra sao 30g, tích tương tử 15g, trạch tả 15g, trư linh 15g, sài hồ
15g, kê nội kim 15g, chi tử sao 10g, bạch thược sao 10g, hoàng cầm 10g,
thần khúc 10g, sa nhân 10g, uất kim 20g, sinh khương 5g, sắc uống mỗi
ngày 1 thang. Công dụng : sơ can thanh nhiệt, giải rượu hóa trùng, tiêu
kiên giáng mỡ, dùng thích hợp cho trường hợp gan nhiễm mỡ do rượu.
Một khảo sát trên 23 ca, kết quả khỏi 8 ca, chuyển biến tốt 13 ca,
không hiệu quả 2 ca, đạt tỷ lệ hiệu quả 91,3%.
6. Thanh chi phục can thang
: Sinh sơn tra 30g, hắc sửu 15g, bạch sửu 15g, tỳ giải 15g, hà thủ ô
10g, trạch tả 10g, đan sâm 20g, nhân trần 20g, sắc uống mỗi ngày 1
thang, 20 thang là 1 liệu trình. Công dụng : thanh tả thấp nhiệt, hoạt
huyết giáng mỡ, dùng thích hợp cho bệnh gan nhiễm mỡ do rượu. Một
khảo sát trên 48 ca, kết quả khỏi 28 ca, có chuyển biến 14 ca, không
tác dụng 6 ca, đạt hiệu quả 87,5%.
7. Thanh can hoạt huyết
phương : Sài hồ, hoàng cầm, đan sâm, miết giáp, cát căn, hàm lượng
bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng : sơ can thanh nhiệt
hoạt huyết giải độc, dùng cho bệnh gan do rượu. Một khảo sát lâm
sàng trên 35 ca, kết quả khỏi 17 ca, tốt 12 ca, khá 5ca, không hiệu quả
1 ca.
8. Thanh can giải tửu ẩm :
Nhân trần 20g, cát căn 20g, thiết quan âm trà 20g, bạch mao căn 20g, bạch
linh 15g, sơn tra 15g, trạch lan 10g. Nếu thấp nhiệt uất kết can vị bất
hòa gia bồ công anh 15g, đại hoàng 6g, chi tử 10g ; nếu thấp trệ tỳ
hư, can khí uất kết gia bán hạ chế 10g, hậu phác 10g, bạch truật 15g,
thảo quyết minh 15g ; nếu thấp ứ hiệp trở, can tỳ lưỡng hư gia xích
thược 12g, đương quy 10g đào nhân 10g, hồng hoa 8g, manh trùng 6g, sâm cao
ly 3g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng : thanh lợi tửu thấp, hòa
can khứ tích, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu. Một khảo sát lâm sàng
trên 42 ca, kết quả khỏi 22 ca, có chuyển biến rõ 15 ca, không hiệu
quả 5 ca.
9. Thanh can giải độc thang
: Sài hồ 10g, hoàng cầm 10g, bán hạ chế 10g, tam thất 10g, bồ công anh
30g, sơn tra 30g, hổ trượng căn 30g, căn hoa 30g, ý dĩ 30g, đan sâm 15g,
bản lam căn 15g, bạch linh 15g, sinh cam thảo 6g. Nếu bụng đầy đi lỏng,
rêu lưỡi trắng nhờn gia thương truật 15g, bạch truật 15g, thần khúc
15g, trần bì 10g ; nếu vàng da gia nhân trần 30g ; nếu có cổ trướng
hoặc phù chi dưới gia xa tiền tử 30g, trạch tả 15g. Sắc uống mỗi
ngày 1 thang. Công dụng : thanh nhiệt hóa thấp, hoạt huyết giải độc,
chuyên dùng cho bệnh gan do rượu, men GGT tăng cao. Một khảo sát trên 42
ca, kết quả khỏi 38 ca, có chuyển biến 4 ca.
10. Giải tửu hộ can ẩm :
Căn hoa, cát căn, tích tương tử, nhân trần, hổ trượng, đan sâm, đẳng
sâm, bạch truật, bạch mao căn lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1
thang. Công dụng : thanh nhiệt trừ thấp, kiện tỳ hòa vị, chuyên dùng
cho bệnh gan do rượu. Một khảo sát trên 36 ca, kết quả khỏi 24 ca, có
chuyển biến rõ 8 ca, không có hiệu quả 4 ca.
11. Sơn tra trà diệp thang
: Sinh sơn tra đan sâm 15g, trà diệp 15g, thảo quyết minh 15g, hà diệp
10g, bạch truật 10g, đại hoàng 10g, lộ lộ thông 10g, hương phụ 10g, uất
kim 10g, quy vĩ 12g, xích thược 12g, bạch phàn (tán bột uống) 1,5g, hà
thủ ô 30g, sắc uống mỗi ngày 1 thang, 3 tháng là 1 liệu trình. Công
dụng : tiêu tích lợi thấp, sơ can kiện tỳ, chuyên dùng chữa bệnh gan
do rượu.
12. Thanh nhiệt lương huyết
giải tửu phương : Nhân trần 30g, cát căn 30g, bạch mao hạ khô thảo 30g,
bạch mao căn 30g, bạch hoa xà thiệt thảo 30g, tiêu sơn tra 30g, thanh cao
10g, trạch lan 10g, xích thược 15g, đan sâm 20g. Nếu thấp nhiệt uất
kết, can hỏa phạm vị gia bồ công anh 30g, đại hoàng 6g, kim ngân hoa 15g
; nếu thấp khốn tỳ hư, can khí uất trệ gia hậu phác 10g, bán hạ chế
10g, thương truật 10g ; nếu thấp nhiệt hiệp ứ, can tỳ lưỡng hư gia
đương quy 10g, đào nhân 10g, địa miết trùng 6g. Sắc uống mỗi ngày 1
thang, 7 tuần là 1 liệu trình. Công dụng : kiện tỳ lợi thấp, lương
huyết thanh nhiệt, sơ can hòa vị, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu. Một
khảo sát trên 47 ca, kết quả khỏi 25 ca, có chuyển biến rõ 16 ca,
không có hiệu quả 6 ca.
Hoàng Khánh Toàn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét