Đông y chữa chứng tiểu tiện nhiều lần

“Ôn dương cố tinh chỉ niệu” cứu các ca đi tiểu nhiều lần trong ngày

     Không hiếm người bị chứng rối loạn tiểu tiện, mỗi ngày đi tiểu nhiều lần, thậm chí đến vài chục lần gây mất ăn, mất ngủ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe mà không tìm ra nguyên nhân, song nhờ phương thuốc bổ thận, cố tinh, chỉ niệu của ThS Hoàng Khánh Toàn, chủ nhiệm khoa Đông y, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã khỏi bệnh hoàn toàn.

Khổ vì suốt ngày đi tiểu

     Chị Hoàng Thị Xuân, 33 tuổi (Hoàng Hóa, Thanh Hóa) không sao dấu nổi niềm vui khi khỏi được căn bệnh “đi tiểu suốt ngày đêm” của chị. Chị rất khổ sở và không biết nguyên nhân tại sao mình không bị đau lưng, không đái buốt, đái rắt...nhưng lại đi tiểu liên tục. Trung bình 1 ngày đêm chị đi tiểu đến 30 lần, không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng tới công việc mà còn gây mất ngủ, sức khỏe suy giảm, khiến chị mất tự tin và không dám đi đâu xa. Chị đã khám và chữa nhiều nơi, kể cả Tây y nhưng không tìm ra nguyên nhân và bệnh ngày càng có xu hướng gia tăng. Được người quen mách, chị ra Hà Nội tìm đến BS Toàn. BS chẩn đoán chị bị chứng tiểu tiện nhiều lần, trong đông y gọi là chứng “Niệu tần” mà nguyên nhân chủ yếu là do thận hư gây nên. Sau liệu trình uống 30 thang thuốc sắc chị đã khỏi bệnh. Tương tự ông Nguyễn Thành chung (Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội) tự nhiên bị chứng đi tiểu mỗi đêm 7 -10 lần gây rối loạn giấc ngủ. Kết quả khám xét : siêu âm tiền liệt tuyến không to, không bị tiểu đường hay sỏi tiết niệu, xét nghiệm nước tiểu bình thường...sau 1 đợt trị liệu 15 thang thuốc sắc uống ông đã khỏi bệnh.

     ThS Toàn cho biết, nước tiểu được bài xuất ra ở thận, theo hai đường niệu quản (niệu quản phải và niệu quản trái) được đưa tới chứa ở bàng quang. Bình thường, bàng quang giống như một túi cơ có tác dụng chứa nước tiểu, dung tích của nó ở người trưởng thành vào khoảng 300-400 ml. Khi bàng quang đầy sẽ kích thích cơ thể gây nên phản xạ đi tiểu. Tuy vậy, phản xạ của bàng quang, việc đi tiểu còn được điều hòa bởi hệ thần kinh. Ví dụ bàng quang đã đầy nước tiểu nhưng người ta vẫn có thể nhịn trong một thời gian nhất định nào đó như buồn tiểu lúc đang ở giữa đám đông hoặc đang đi dạo phố mà chưa tìm thấy nhà vệ sinh...Khi  ngủ, tốc độ lọc nước tiểu ở cầu thận và sự kích thích co bóp ở bàng quang cũng giảm hơn khi chúng ta hoạt động. Vì vậy, chúng ta có giấc ngủ dài và không phải tỉnh dậy đi tiểu ban đêm. Nhưng hiện tượng tiểu đêm ở nhiều người mắc mà không tìm ra nguyên nhân để lại những ảnh hưởng xấu như không thể ngủ trở lại được; buồn ngủ, ngủ gà ngủ gật vào ban ngày; lo lắng về tình trạng sức khỏe bản thân làm ảnh hưởng đến các hành vi và chất lượng cuộc sống. Thậm chí, các nghiên cứu cũng chỉ ra tiểu đêm là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác và làm tăng tỉ lệ tử vong, nhất là ở người cao tuổi.

Không chỉ bổ khí làm vững bàng quang

     ThS Toàn nhấn mạnh, đi tiểu nhiều trước tiên phải nghĩ đến nguyên nhân do bàng quang, nhưng trên thực tế không đơn giản như vậy. Theo Tây y, chứng tiểu đêm ở phụ nữ thường liên quan đến việc sinh đẻ, mãn kinh, sa tử cung…Ở nam giới, chứng tiểu đêm thường liên quan đến phì đại, u xơ tuyến tiền liệt…Nhưng cũng có một số nguyên nhân chung dẫn đến chứng tiểu đêm như: Do các bệnh lý tại đường tiết niệu, do sử dụng các thuốc lợi niệu, thuốc chẹn Canxi, uống nhiều rượu, cà phê, trà đặc hoặc mắc các bệnh lý mạn tính như đái tháo nhạt, đái tháo đường, huyết áp cao, suy tim, rối loạn giấc ngủ...Tuy nhiên, nhiều trường hợp không tìm ra nguyên nhân và được coi là rối loạn tiểu tiện cơ năng. Y học cổ truyền quan niệm, chức năng tiểu tiện trong cơ thể chủ yếu do hai cơ quan là Thận và Bàng quang đảm nhiệm. Y văn có câu: “Thận chủ thủy quản lý sự đóng mở, Bàng quang chủ chứa nước tiểu, cho nên ban đêm tiểu tiện nhiều lần nên trách cứ vào Thận và Bàng Quang”. Đối với người trẻ tuổi khỏe mạnh, âm dương cân bằng và đầy đủ thì ban đêm ít tiểu tiện. Khi tuổi cao, ban đêm đi tiểu tiện nhiều, đó là thủy hỏa đều bất túc. Chứng đi tiểu tiện nhiều vào ban đêm ở người cao tuổi phần lớn là do Thận Dương hư yếu. Vả lại ban ngày là dương, ban đêm là âm, ban đêm âm thịnh dương suy, cho nên ban đêm tiểu tiện nhiều lần thực là do Dương khí suy yếu gây nên. Vì vậy, việc  điều trị, nên chú trọng ôn bổ Thận Dương. Nếu chứng trạng nhẹ, biểu hiện Thận Dương hư không rõ lắm, thường gặp ở người trẻ tuổi mắc bệnh thời gian ngắn, nói chung trách cứ vào vai trò khí hóa của Bàng quang, điều trị nên chú trọng bổ  khí và làm vững Bàng quang. Thận muốn khỏe phải bổ thêm Tỳ, cho nên phải kiêm bổ cả Tỳ và Thận, cùng một lúc vừa ôn dương vừa cố sáp.

     ThS Toàn nhấn mạnh, nói vậy nhưng việc chữa trị không hề đơn giản, vấn đề quan trọng là ở chỗ phải tìm ra căn nguyên gây bệnh rồi trên cơ sở đó tiến hành lựa chọn các vị thuốc, bài thuốc cho phù hợp nhằm mục đích trị bệnh tận gốc thì mới mong khỏi được bệnh. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm của người thầy thuốc, kết hợp kiến thức đông tây y, trong nước và ngoài nước, đặc biệt là kết quả nghiên cứu của các nhà y học cổ truyền Trung Quốc. Nhưng, nhìn chung theo BS Toàn cần chú trọng lựa chọn, bào chế và phối hợp các vị thuốc có tác công dụng bổ thận, cố tinh và chỉ niệu, trong đó đặc biệt lưu ý các vị như: nhục quế, sà sàng tử, ích chí nhân, sơn thù, kim anh tử, khiếm thực, thỏ ty tử, tang phiêu tiêu...

Box: Cách phòng tránh chứng tiểu đêm: Cần hạn chế uống nước vào buổi tối, trong đó có cả việc giảm ăn canh vào bữa cơm chiều, nhất là các loại canh nấu bằng những thứ rau có tính chất lợi tiểu như rau cải, mướp, bầu... Chú ý tiểu tiện trước khi đi ngủ, khám và điều trị triệt để các bệnh do nhiễm khuẩn tiết niệu, các bệnh lý mạn tính khác như tiểu đường, u xơ tuyến tiền liệt, sỏi niệu quản…Thức ăn lên trọng dụng là thịt thỏ, bào ngư, hào, bầu dục lợn, bàng quang lợn.

Box: Có khoảng 5-15 % người ở độ tuổi 20-50 đi tiểu 2 lần một đêm, ở độ tuổi từ 50-70 tỉ lệ này khoảng 20- 30%, và khoảng trên 50% ở những người có độ tuổi từ 70 trở lên.

(trả lời phỏng vấn báo Khoa học và Đời sống)