DƯỢC THIỆN DÀNH CHO NGƯỜI HUYẾT ÁP THẤP MẠN TÍNH

     Trong y học cổ truyền không có bệnh danh huyết áp thấp mạn tính, nhưng căn cứ vào các chứng trạng lâm sàng có thể thấy trạng thái bệnh lý này thuộc phạm vi các chứng như Huyễn vựng, Hư lao, Quyết chứng...với phương thức trị liệu rất phong phú như dùng thuốc, châm cứu, xoa bóp, tập luyện khí công dưỡng sinh..., trong đó có việc lựa chọn và sử dụng các món ăn - bài thuốc (dược thiện). Tùy theo từng thể bệnh cụ thể, bài viết này xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình để độc giả có thể tham khảo và vận dụng.

@ Với thể bệnh Thận dương hư suy

   * Chứng trạng :  Đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, hay quên, lưng đau gối mỏi, sắc mặt nhợt nhạt, tinh thần mỏi mệt, sợ lạnh, tay chân lạnh, tiểu tiện nhiều lần về đêm, ăn kém, đại tiện lỏng nát, chất lưỡi nhợt, mạch trầm tế.

   * Món ăn - bài thuốc

     Bài 1 :  Trứng gà 1 quả, bột nhung hươu 0,3g. Đập trứng vào bát, bỏ bột nhung hươu vào, quấy đều và tráng chín, dùng làm đồ ăn điểm tâm hàng ngày, 20 ngày là một liệu trình. Công dụng : bổ thận ích tinh, thăng áp.

     Bài 2 :  Kỷ tử 10g, thỏ ty tử 10g, nhục thung dung 6g, bồ dục bò 1 quả, bò dục chó 1 quả, thịt bò 100g, thịt gà 50g. Bò dục bò và chó làm sạch, bổ đôi, ngâm nước lạnh trong 30 phút ; thịt bò và thịt gà thái miếng ; các vị thuốc cho vào túi vải, buộc kín miệng ; tất cả cho vào nồi hầm lửa nhỏ cho thật nhừ rồi bỏ bã thuốc, chế thêm hạt tiêu, gừng tươi thái chỉ và gia vị vừa đủ, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng : bổ thận tráng dương, ích tinh bổ tuỷ.

     Bài 3 :  Hoài sơn 50g, nhục thung dung 20g, thỏ ty tử 10g, thịt dê 200g, xương sống dê 1 đoạn, gạo tẻ 100g. Xương sống dê chặt vụn ; thịt dê thái miếng ; các vị thuốc cho vào túi vải, buộc kín miệng ; tất cả cho vào nồi ninh với gạo thành cháo rồi bỏ bã thuốc, chế thêm hạt tiêu, tiểu hồi và gia vị vừa đủ, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng : ôn bổ thận dương.

     Bài 4 :  Dâm dương hoắc 30g, rượu trắng 500 ml. Đem ngâm dâm dương hoắc với rượu trong bình kín, sau 7 ngày thì dùng được, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần chừng 15 ml. Công dụng : ích khí ông dương, thăng áp.

@ Với thể bệnh Tâm tỳ lưỡng hư

   * Chứng trạng :  Mệt mỏi nhiều, hay có cảm giác khó thở, chân tay rã rời, đầu choáng mắt hoa, dễ có cảm giác hồi hộp trống ngực, hay vã mồ hôi, ăn kém, chậm tiêu, sắc mặt nhợt nhạt, đại tiện lỏng nát, miệng nhạt, chất lưỡi nhợt, mạch tế nhược.

   * Món ăn - bài thuốc

     Bài 1 : Thịt bò 1000g, rượu vàng 250 ml. Thịt bò rửa sạch, thái miếng, cho vào nồi hầm nhỏ lửa cho thật nhừ, cứ 1 giờ lại chắt nước cốt một lần rồi lại cho thêm nước đun tiếp,  làm 4 lần như vậy lấy 4 nước hợp lại với nhau, chế thêm rượu vàng rồi cô lửa nhỏ thành cao đặc, để nguội, đựng trong lọ kín dùng dần, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 thìa canh. Công dụng : ích khí kiện tỳ, dưỡng tâm.

     Bài 2 :  Gà mái 1 con (nặng chứng 1 kg), nhân sâm 10g, hoàng kỳ 30g, ngũ vị tử 15g. Gà làm thịt, chặt miếng ; các vị thuốc cho vào túi vải, buộc kín miệng ; tất cả bỏ vào nồi hầm lửa nhỏ cho thật nhừ, bỏ bã thuốc, chế thêm gia vị, dùng làm canh ăn. Công dụng : ích khí trợ dương, bổ tâm dưỡng huyết.

@ Với thể bệnh Trung khí bất túc

   * Chứng trạng :  Mệt mỏi, thích nằm, ngại nói, ngại vận động, hay có cảm giác khó thở, chóng mặt hoa mắt nhiều, chân tay buồn mỏi, chán ăn, miệng nhạt, dễ vã mồ hôi, đại tiện lỏng nát, chất lưỡi nhợt, mạch hư nhược.

   * Món ăn - bài thuốc

     Bài 1 :  Nhân sâm 10g, bạch linh 10g, hoài sơn 10g, đậu đỏ 30g, bột gạo nếp 50g, đường trắng và mỡ lợn vừa đủ. Các vị thuốc sao thơm, tán bột, trộn đều với bột gạo nếp và đường trắng, chế đủ nước, nhào kỹ rồi rán chín, dùng làm đồ điểm tâm hàng ngày. Công dụng : bổ tỳ kiện vị, ích khí bổ thận.

     Bài 2 :  Dạ dày lợn 1 cái, hạt sen tươi 40 hạt. Dạ dày làm sạch, hạt sen bỏ tâm rồi cho vào trong dạ dày lợn, dùng chỉ buộc kín miệng, đem hầm nhừ, khi chín vớt dạ dày ra, thái miếng, trộn đều với hạt sen rồi chế thêm gừng tươi, hạt tiêu và gia vị vừa đủ, dùng làm thức ăn. Công dụng : kiện tỳ ích vị, ích khí bổ hư.

     Bài 3 :  Đẳng sâm 100g, thịt bò 500g. Thịt bò rửa sạch, thái miếng, ướp với gừng tươi, hạt tiêu và một chút rượu vang ; đẳng sâm cho vào túi vải, buộc kín miệng rồi đem hầm với thịt bò cho thật nhừ, chế thêm gia vị, dùng làm thức ăn hàng ngày. Công dụng : bổ trung bích khí, kiện tỳ ích vị.