CHẾ BIẾN VÀ BẢO QUẢN TẮC KÈ
Trong y học cổ truyền, tắc kè là một trong những vị thuốc quý, nhưng
muốn bảo đảm chất lượng cần phải biết cách chế biến và bảo quản.
@ Cách chế biến
Tắc kè còn sống, dùng vồ hay búa sắt nhỏ đập nhẹ vào đầu, chỗ có óc ở
sau mắt là chết. Đóng một chiếc đinh nhỏ trên tấm gỗ. Tắc kè lật ngửa, ấn đầu
ngập vào đinh, tay kéo hai chân ra sau. Dùng dao sắc và nhọn rạch thẳng một
đường từ giữa bụng đến chỗ đùi nối với thân. Bỏ ruột và bóp bỏ máu ứ ở đầu,
dùng vải gạc hay giấy bản thấm sạch hết máu.
Hai chân trước
và hai chân sau vuốt ruỗi thẳng ngang. Dùng nép tre đo ngang từ đầu chân nọ đến
đầu chân kia, chặt cho vừa rồi sâu nẹp. Kéo nhẹ hai chân trước, hai chân sau
cho căng và thẳng với nẹp. Cách căng bụng có hai kiểu :
- Nẹp kiểu bắt chéo
dấu nhân : một nẹp căng từ chân phải phía trước chéo sang chân trái phía sau,
một nẹp căng từ chân trái phía trước chéo sang chân phải phía sau.
- Nẹp kiểu song song
: bụng chia làm hai phần. Phần trên ngực căng một nẹp rộng bản, hình chữ nhật,
đặt gần dưới hai chân trước. Phần dưới bụng căng một nẹp rộng bản, hình hơi bán
nguyệt vì bụng thót dần, nẹp đặt gần trên hai chân sau.
Dùng một nẹp dài, nhỏ và cứng hơn xuyên luồn dưới các nẹp dọc theo xương
sống, suốt từ đầu đến hết đuôi. Lấy giấy bản cuộn chặt, bó cho thẳng với nẹp
dọc xương sống để khi sấy khô đuôi khỏi bị cong. Các nẹp phải bằng tre cật già
đã ngâm và sấy để tránh mối mọt. Căng xong, hơ than củi hay sấy toàn thân từ từ
đến khô. Khi toàn thân đã khô thì chúc đầu xuống, đuôi chổng lên để chỉ sấy
riêng đầu. Khi nào mắt khô, tay bóp thấy cứng là được.
@ Cách bảo quản
Tắc kè dễ bị hư hỏng do sâu mọt đục khoét. Chuột cũng rất thích ăn tắc
kè, nhất là đuôi. Bởi vậy, tắc kè sấy xong phải cho vào hòm kín. Trong hòm có
thể để lẫn long não và tế tân. Nếu có điều kiện thì cho thêm chất hút ẩm như
Silicagel, gạo rang vàng.
Về mùa xuân và mùa hạ, cứ 10 ngày sấy lại một lần. Sấy bằng than củi
hoặc trong tủ sấy ở nhiệt độ 60 - 70°C. Sấy toàn
thân, đặc biệt phải sấy kỹ vùng đầu. Khi sấy cần chú ý, đuôi phải chổng lên vì
đuôi là bộ phận chủ yếu lại chứa nhiều chất béo. Nhiệt độ cao quá có thể làm
chất béo chảy ra. Về mùa thu và mùa đông, cứ sau 15 ngày lại sấy một lần. Mỗi
lần sấy xong cần vuốt lại và sửa nẹp ngay ngắn.
Điều cần lưu ý là, không nên sấy tắc kè bằng diêm sinh vì có thể làm
biến chất, màu sắc bóng bị bạc và thân bị mốc. Nếu có ít và cần chế biến dùng
ngay làm thuốc bồi dưỡng thì có thể chế đơn giản như sau :
Một hay hai con tắc kè to còn cả đuôi, chặt bỏ bốn bàn chân và bỏ đầu từ
hai u mắt trở lên, lột da, mổ bụng, bỏ ruột và rửa sạch. Sau khi làm xong, chặt
từng miếng, nấu với gạo thành cháo với một chút gừng tươi. Hoặc có thể chế rượu
thuốc để chữa đau nhức xương khớp bằng cách : dùng ba hay bốn con tắc kè đã chế
biến khô, chặt bỏ 4 bàn chân và bỏ từ hai u mắt đến miệng rồi cắt thành miếng
nhỏ, tẩm nước gừng và sao vàng. Sau đó, đem giã nhỏ hay để cả miếng, ngâm với
1000 ml rượu trắng cùng một chút vỏ quýt khô (trần bì) trong 10 ngày là dùng
được, mỗi ngày uống 1 - 2 lần, mỗi lần 20 ml.
Hoàng Khánh Toàn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét